Dünyamızın en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olan kanser, halen can kaybı açısından ikinci sırada yer almaya devam ediyor. Hem teknoloji hem de tedavideki ilerlemeler birçok kanserde tam tedaviye yakın sonuçlara yol açmış olsa da istatistikler kanserin hala hayati tehlike oluşturduğunu ortaya koyuyor. Kansere neden olan faktörlerin başında çevresel faktörlerin geldiğini hatırlatan Dahiliye ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Serkan Çelik, “Bu faktörlerin kanserle ilişkisi daha önce birçok klinik çalışmada ortaya konmuştu. Prof. Dr. Serkan Çelik, alınması gereken önlemleri şöyle anlattı: “Bilinen bu risk faktörlerinden uzak durarak kanserden korunmak çoğu zaman mümkün.”
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), kanserin küresel yüküne ilişkin en son tahminleri yayınladı. 2022 yılında tahminen 20 milyon yeni kanser vakası ve 9,7 milyon ölüm yaşanacağını gösteriyor. Yaklaşık 5 kişiden 1’i yaşamı boyunca kansere yakalanacak ve yaklaşık 9 erkekten 1’i ve 12 kadından 1’i hastalık nedeniyle ölecek.
İstatistiklere göre akciğer kanseri dünya çapında en sık görülen ve en çok can kaybına neden olan kanser türüdür. 2,5 milyon yeni vakanın yaklaşık yüzde 12,4’ünü akciğer kanseri oluştururken, kadınlarda 2,3 milyon vakayla meme kanseri ikinci sırada yer alırken, onu 1,9 milyon vakayla kolorektal kanser ve 1,5 milyon vakayla prostat kanseri takip ediyor. .
“CİNSİYETE GÖRE FARKLILIKLAR GÖZLENİYOR”
Kanserin görülme sıklığı ve can kaybı oranının değişebileceğini hatırlatan Prof. Dr. Serkan Çelik, şu bilgileri verdi:
“Can kaybına neden olan kanserlere baktığımızda ilk sırada akciğer kanserinin geldiğini görüyoruz. Bunu kansere bağlı ölümlerde yüzde 9,3 ile kolorektal kanser, yüzde 7,8 ile karaciğer kanseri ve meme kanseri takip ediyor.
Cinsiyete bağlı olarak her iki cinsiyet için de küresel toplamda hastalığın görülme sıklığı ve can kaybı oranlarında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Kadınlarda en sık teşhis edilen ve kanserden ölümlerin önde gelen nedeni meme kanseri iken, erkeklerde ise akciğer kanseridir. “Meme kanseri, ülkelerin büyük çoğunluğunda kadınlarda en sık görülen kanser olmaya devam ediyor.”
Bugün dünyada 100’den fazla kanser türünün bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Çelik, aynı organda bile birçok kanser türünün bulunabileceğini anlattı. “Bu türlerin oluşumu için gerekli koşullar, tedavileri ve her birinin davranışı farklılık göstermektedir” diyen Prof. Dr. Çelik, bu nedenle bu hastalıklar hakkında doğru bilgi sahibi olmanın kanserin önlenmesi ve erken teşhis açısından çok önemli olduğunu söyledi.
KANSER ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIK MIDIR?
Kanserin önlenebilirliği yüksek bir hastalık olduğunun altını çizen Prof. Dr. Çelik, korunmak için hastalığa neden olabilecek tüm risklerin bilinmesi ve buna göre koruyucu tedbirlerin alınması gerektiğini anlattı. Kansere bağlı risk faktörlerini ileri yaş, ailesel yatkınlık ve çevresel faktörler olmak üzere üç grupta toplayan Prof. Dr. Çelik, hastalıkta en önemli risk faktörünün çevresel faktörler olduğunu ve bunların önlenebileceğini belirtti.
“DEĞİŞTİRİLEBİLİR RİSK FAKTÖRLERİNİ DEĞİŞTİREREK BAŞLAYIN”
“Çevresel faktörler kansere neden olan faktörlerin başında geliyor. Bu faktörlerin kanserle ilişkisi daha önce birçok klinik çalışmada gösterilmiştir. Prof. Dr. Serkan Çelik, alınması gereken önlemleri şöyle anlattı: “Bilinen bu risk faktörlerinden uzak durarak kanserden korunmak çoğu zaman mümkün.”
“SİGARIN GÜVENLİ KULLANIM DÜZEYİ YOK”
Tütün kullanımının (aktif içicilik, pasif içicilik, tütün çiğneme) kansere neden olan en önemli önlenebilir risk faktörü olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Çelik, “Başta akciğer, ağız, gırtlak kanseri olmak üzere en sık görülen kanser türlerine neden olabiliyor. , yemek borusu, mide, pankreas, böbrek, mesane, rahim ağzı ve kalın bağırsak kanserleridir. Sigaranın güvenli kullanımı yoktur. Ayrıca kişisel olarak sigara içilmese bile her zaman sigara içmenin (pasif içicilik) kanser riskini artırabileceği bir ortamda bulunmak. Sigarayı bırakan birinin ömrü, bıraktığı andan itibaren bırakmayan birine göre daha uzundur. Bu nedenle sigarayı bırakmak için hiçbir zaman geç değildir.”
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN NASIL BESLENMELİYİZ?
Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Dahiliye ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr., kanseri önlemede beslenmenin çok önemli bir yere sahip olduğunu, sağlıklı beslenmeyle yaşam tarzınızı değiştirerek kanserden yüzde 40-50 oranında korunmanın mümkün olduğunu anlatıyor. Dr. Serkan Çelik, “Sağlıklı beslenmeyle kilonuzu kontrol altına alarak sadece kanserden değil, kalp-damar hastalıkları, diyabet gibi önemli hastalıklardan da korunmanız mümkün.” Kanserden korunmak için nasıl beslenmek gerektiği konusunda ise şunları anlattı: “Akdeniz diyeti gibi bitkisel besinlerden (sebze, meyve, tahıl, baklagiller) zengin bir beslenme tercih edin. Her gün 5 porsiyon sebze ve meyve tüketin. Tam tahıllı ürünleri tercih edin, hayvansal gıda tüketecekseniz deniz ürünlerini tercih edin. Paketlenmiş gıdalar, gazlı içecekler, kızarmış yiyecekler veya şerbetli tatlılar gibi yüksek kalorili yiyeceklerden kaçının. Kırmızı et tüketimini haftada en fazla 1-2 defaya düşürün. İşlenmiş et tüketimini (salam, sosis, sucuk) en aza indirin. Aktif bir yaşam tarzı benimseyin. “Haftada en az 150 dakika egzersiz (hızlı yürüyüş, koşma vb.) yapın.”
“OBEZİTE BİRÇOK KANSERİN NEDENİDİR”
Çağımızın en önemli hastalıklarından ve küresel sorunlarından biri olan obezitenin aynı zamanda kanser için de değiştirilebilir risk faktörlerinden biri olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Çelik.” Obezitenin ana nedenleri yetersiz beslenme ve hareketsiz yaşam tarzıdır. Doğrudan meme, kolon, yemek borusu, böbrek, mesane, rahim ve pankreas kanserlerine neden olabiliyor. Dolayısıyla sağlıklı beslenme önerilerine uyup düzenli antrenman yaparak hem obeziteden hem de kanserden korunmak mümkün” dedi. dedi.
“Ne kadar az alkol, o kadar az risk”
Alkolün az miktarda tüketilse bile kanser riskini artırabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Serkan Çelik, “Ağız, boğaz, yemek borusu, gırtlak ve meme kanseri, özellikle de karaciğer kanseri riskini artırıyor. “Ne kadar çok alkol tüketilirse kanser riski de o kadar artar.” söz konusu.
AŞI, BAZI KANSERLERE KARŞI SAVUNMA SAĞLAYABİLİR
Kanserin en önemli nedenlerinden birinin enfeksiyonların olduğunu belirten Prof. Neredeyse tüm rahim ağzı kanserine neden olan insan papilloma virüsü. Bu nedenle uzmanlar, bu kanserden korunmak için 9 yaşından itibaren (ideal yaş 11-12) tüm çocukların aşılanmasını öneriyor. “Benzer şekilde siroza, ardından da çok sayıda karaciğer kanserine neden olan Hepatit B virüsüne karşı aşı yaparak kanserden korunmak mümkün.”
KORUNUN Kİ GÜNEŞ DOST OLSUN
Profesör, güneşin zararlı ultraviyole ışınlarının cildin erken yaşlanmasına ve cilt kanserine neden olabileceğini söyledi. Çelik, alınması gereken önlemleri hatırlattı: “Güneş ışınlarının daha yoğun olduğu 10:00-16:00 saatleri arasında dışarı çıkmanız gerekiyorsa, UV’den koruyan şapka, uzun kollu ve güneş gözlüğü kullanmanız gerekiyor. ışınlar. Bu sayede baş ve göz çevresindeki hassas bölge korunmuş olur. Güneşli havalarda dilediğiniz zaman açıkta kalan bölgelere (yüz, kol, bacak vb.) en az 15 faktör uygulayın. Güneş koruyucu uygulamak (bazı uzmanlara göre 30 faktörlü) cilt kanserinden korunmaya yardımcı olacak bir diğer önlemdir. Solaryum kullanımı, güneş ışınlarının yanı sıra insanları UV ışınlarına da maruz bıraktığı için cilt kanserine de neden oluyor” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
